විවේචකයන් අත්අඩංගුවට ගැනීම වැරදියි – මානව හිමිකම් කොමිසම පොලිස්පතිට ලියයි

විද්‍යුත් තැපෑල මගින්….

සී. ඩී වික්‍රමරත්න මහතා,
පොලිස්පති (වැඩ බලන),
පොලිස් මූලස්ථානය,
කොළඹ 01.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තුළ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස සීමා කිරීම : නීත්‍යානුකූල, සමබරතාවයක් සහිතව වැඩ කිරීමේ අවශ්‍යතාවය.

කොවිඩ් 19 වෛරසය පැතිරීම සම්බන්ධයෙන් සමාජ මාධ්‍ය හරහා කරන ලද ප්‍රකාශ මත පොලීසිය විසින් මෑතකදී කරන ලද අත්අඩංගුවට ගැනීම් රාශියක් ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව විසින් නිරීක්ෂණය කරනු ලැබීය.

වෛරසය⁣ මැඩපැවැත්මවීට පියවර ගන්නා නිලධාරීන් සම්බන්ධයෙන් අන්තර්ජාලය හරහා අසත්‍ය හා ද්වේෂ සහගත ප්‍රකාශ පළ කරන අයට එරෙහිව දැඩි නීතිමය පියවර ගන්නා බවට මාධ්‍ය ආයතන ප්‍රධානීන් වෙත පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුවේ මාධ්‍ය අංශය විසින් 2020 අපේ‍්‍රල් 01 දිනැති ලිපියක් නිකුත් කිරීමෙන් පසු මෙවැනි අත්අඩංගුවට ගැනීම් වැඩි වෙමින් පවතින බවට නිරීක්ෂණය විය. නිලධාරීන් විවේචනය කිරීම නොඉවසනු ඇති බවට පණිවිඩයක් එම ලිපිය මගින් පැහැදිලිවම ගෙනහැර දක්වයි.

මෙවන් හදිසි තත්ත්වයක දී වුව අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස හෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අනෙක් අයිතීන් සීමා කිරීම සඳහා ගනු ලබන ඕනෑම ක්‍රියාමාර්ගයක් නීතිමය රාමුව තුළ ගත යුතු බව පෙන්වා දීම අපගේ කොමිසමේ යුතුකමයි. මෙම අවස්ථාවෙහිදී අදාළ වන නීතිය ව්‍යවස්ථාව සහ ශ්‍රී ලංකාව බැඳී සිටින ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් වේ. අයිතිවාසිකම්වලට සීමාවන් පැනවෙන මෙම නීති ඒවායේ නීත්‍යානුකූලභාවයට අනුකූල විය යුතු අතර සමානුපාතිකත්වයෙන් (පැනවෙන සීමාවන් තර්ජනයට සමානුපාතික විය යුතුය) සහ වෙනස් කොට සැලකීමකින් තොරව පැනවිය යුතුය.

ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රෙෂ්ඨාධිකරණය ඒ සම්බන්ධයෙන් ඉතාම හොඳ නෛතික තත්වයක් වර්ධනය කර ඇත.

ඉහත සඳහන් කළ දෑ සැලකිල්ලට ගනිමින් කොමිසම පහත සඳහන් කරුණු ඔබේ අවධානයට යොමු කිරීමට අපේක්ෂා කරයි. අපි එසේ කරන්නේ අප කොමිෂන් සභාවට එහි මව් පනත වන 1996 අංක 21 දරණ පනත මගින් පවරා ඇති බලතල හා කාර්යයන් යටතේය.

1) අසත්‍ය තොරතුරු පැතිරීම පදනම් කරගෙන අත්අඩංගුවට ගැනීම

මුළු රටම පෙර නොවූ විරූ මහජන සෞඛ්‍ය අර්බුදයකට මුහුණ දී සිටින අවස්ථාවකදී කලබලයකට හේතු විය හැකි සහ මහජන සාමය හා මහජන සෞඛ්‍යයට බරපතල තර්ජනයක් විය හැකි වැරදි තොරතුරු නීත්‍යානුකූලව සීමා කිරීමේ අවශ්‍යතාව මානව හිමිකම් කවුන්සිලය පිළිගනී. කෙසේ වෙතත්, එවැනි අත්අඩංගුවට ගැනීම් නීත්‍යානුකූලව වලංගු විය යුතු අතර අත්තනෝමතික හා අසමාන සහ වෙනස් කොට සැලකීමකින් සිදු නොකළ යුතුය. නිරෝධායන ආඥා පනතේ සහ ආපදා කළමනාකරණ පනතේ විධිවිධාන භාවිතා කිරීමේ නෛතික පදනම පහත සඳහන් හේතු නිසා සැක සහිත බව අපි පෙන්වා දීමට කැමැත්තෙමු.

ඉහත අත්අඩංගුවට ගැනීම්වලට අදාළ බී වාර්තාවල එම අත්අඩංගුවට ගැනීම්වල නෛතික පදනම සකස් කිරීමට පනත් කිහිපයක් සඳහන් කර ඇති බව අපි නිරීක්ෂණය කළෙමු. දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය (s.120), පරිගණක අපරාධ පනත, අංක 24/ 2007 (s.6), පොලිස් ආඥා පනත (s.98), නිරෝධායන ආඥා පනත (ss 4 සහ 5) සහ ආපදා කළමනාකරණ පනත, 2005 අංක 13 (s. 24) ඇතුළු පනත් කිහිපයක් එහි ඇතුළත් වෙයි.

නිරෝධායන ආඥා පනතේ S.4 කැඳවිය හැක්කේ ආඥා පනත යටතේ කරන ලද රෙගුලාසියක් උල්ලංඟනය වූ විට පමණි. පුද්ගලයන් අත්අඩංගුවට ගැනීමට හේතු වී තිබෙන ප්‍රකාශ ආඥා පනතේ ⁣පවතින කුමන හෝ රෙගුලාසියක් උල්ලංඝණය කර ඇති ආකාරය හෝ පනත යටතේ බලයලත් නිලධාරීන්ගේ රාජකාරියට ඔවුන් බාධා කෙරෙන ආකාරය පැහැදිලි නැත.

ඒ හා සමානව, පනතේ 11 වන වගන්තියට අනුව පාර්ලිමේන්තුව විසින් අනුමත කරන ලද ආපදා තත්ත්වයක් රට තුළ ප්‍රකාශයට පත් කර නොමැති අවස්ථාවක ආපදා කළමනාකරණ පනතේ s.24 ක්‍රියාත්මක කළ හැකිද යන්න ප්‍රශ්නාර්ථයකි.

එක් බී වාර්තාවක අත්අඩංගුවට ගැනීමේ නීතිමය පදනම කිසිසේත්ම සඳහන් නොවේ.

මහජන සාමය හා මහජන සෞඛ්‍යයට අහිතකර ලෙස බලපාන අසත්‍ය තොරතුරු ප්‍රචාරය මැඩපැවැත්විමට නම් බලධාරීන් විසින් ගනු ලබන ක්‍රියාමාර්ග සඳහා නීතිමය පදනමක් තිබිය යුතුය. ඒ වගේම, චේතානාන්විතව අනර්ථයක් සිදුකිරීම සඳහා සිදුකරනු ලබන ප්‍රකාශ සහ මහජන අර්ථසාධනය සඳහා හෝ සද්භාවයෙන් සිදුකරනු ලබන ප්‍රකාශ, සත්‍ය අත්වැරදීම් අතර වෙනස ඉතාම සැලකිල්ලෙන් තෝරා බේරා ගැනීම සිදු කළයුතු වේ.

එබැවින් අසත්‍ය ප්‍රචාර සිදුකිරීම මත මෑතකදී අත්අඩංගුවට ගැනීම් සඳහා වූ නීතිමය කරුණු සමාලෝචනය කරන ලෙස අපි නිර්දේශ කරමු. ඒ අනුව ඉදිරියේදී සිදුවන අත්අඩංගුවට ගැනීම්වල ක්‍රියාදාමය නියමිත නීතියට අනුකූලව සිදුවෙනු ඇති බවට සහතික කළ යුතුය.

2) විවේචනවලට ඇති බිය (Chilling of Criticism)

නිලධාරීන් විවේචනය කරන අයට එරෙහිව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා බවට පොලිස් මාධ්‍ය කොට්ඨාසය විසින් මාධ්‍ය ආයතන වෙත නිකුත් කරන ලද අනතුරු ඇඟවීම කොමිසම දැඩි සැලකිල්ලකින් යුතුව සලකනු ලැබේ. එය මිනිසුන්ගේ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහසට බරපතල බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත.

රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගේ හෝ වෙනත් කෙනෙකුගේ ක්‍රියාකාරිත්වය හෝ ඕනෑම ප්‍රතිපත්තියක් පිළිබඳව අදහස් දැක්වීමට හා සැබවින්ම විවේචනය කිරීමට ඇති අයිතිය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජයක මූලික අංගයකි. අප පාලනය වැඩිදියුණු කර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ශක්තිමත් කරන්නේ විවේචන හා විවරණ තුළින් ය.

මෙම මූලධර්ම ශ්‍රී ලංකාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය නඩු තීන්දු මාලාවක් මගින් ස්ථිර කර තිබේ.(ජෝෂප් පෙරේරා එදිරිව නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව [1992]1 Sri L.R. 199 අමරතුංග එදිරිව ශ්‍රීමාල් [1993] 1 Sri L.R. 264)

එබැවින්, රාජ්‍ය නිලධාරීන් හෝ ප්‍රතිපත්ති විවේචනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඕනෑම අත්අඩංගුවට ගැනීමක් ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව පෙන්වා දීමට අපි කැමැත්තෙමු.

3) වෛරී ප්‍රකාශ

විවිධ ප්‍රජාවන් අතර සාමකාමී සහජීවනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා වෛරී ප්‍රකාශ නීතිමය වශයෙන් මැඩපැවැත්වීමේ හදිසි අවශ්‍යතාවය මානව හිමිකම් කොමිසම පිළිගනී. වර්තමාන සෞඛ්‍ය අර්බුදය තුළ ආගමික බෙදීම් සහ වෛරය අවුළුවාලීමට උත්සාහ කරන අයට එරෙහිව අයිසීසීපීආර් පනතේ 3 වන වගන්තිය යටතේ ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ලෙස අපි ඔබගෙන් 2020 අප්‍රේල් 3 දිනැති ලිපියෙන් ඉල්ලා සිටීමු.

ඉහත විධිවිධාන යෙදීමේදී අනුගමනය කළ යුතු මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභා මාර්ගෝපදේශ මීට පෙර, 2019 අගෝස්තු 28 දින ඔබට දැනුම් දුන්නෙමු.

(අ) ජාතික, වාර්ගික හෝ ආගමික වෛරය වෙනුවෙන් පෙනී සිටිමින් (ආ) එමගන් ප්‍රචණ්ඩත්වය, වෙනස් කොට සැලකීම හෝ වෛරීත්වය ඇතිකිරීමේ අරමුණින් ක්‍රියාකළ බවට සාධාරණ සාක්ෂි ඇති අයට එරෙහිව පියවර ගැනීමට බලධාරීන් බැඳී සිටින බවට අප පෙන්වා දුන්නෙමු.

ඒ අතරම එහි තුන්වැනි වගන්තිය සියලු ජාතීන්ට ආරක්ෂාව සපයමින් වෙනස් කොට සැලකීමකින් තොරව සමානව ක්‍රියාත්මක වන බවට සහතික වීම අත්‍යවශ්‍ය බව පෙන්වා දීමට කැමත්තෙමු. එසේ නොවුවහොත්, නීතිය ඇතැම් ප්‍රජාවන්ට එරෙහි ආයුධයක් බවට පත්වන අතර එමගින් පාර්ලිමේන්තුව විසින් පනවන ලද අරමුණ අසාර්ථක වනු ඇත.

ඉහත විධිවිධාන යටතේ මෙතෙක් සිදු කළ අත්අඩංගුවට ගැනීම් සම්බන්ධයෙන් අපගේ නිරීක්ෂණ අනුව එම ප්‍රතිපාදන වෙනස් කොට සැලකීමකින් තොරව ක්‍රියාත්මක කර ඇති බවට සාධාරණ නිගමනයකට එළඹිය නොහැක.

පෙර නොවූ මෙම සෞඛ්‍ය අර්බුදය තුළ මහජන සෞඛ්‍ය බලධාරීන්ට සහාය දැක්වීම සඳහා පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ඉටු කරන ලද කාර්යභාරය ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව යළිත් වරක් අගය කරයි.

කෙසේ වෙතත්, පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ගනු ලබන ගැටලු සහගත ක්‍රියාමාර්ගවල මානව හිමිකම් සම්බන්ධ තත්ත්වය පෙන්වා දීම අපගේ කොමිසමට පැවරී ඇත. මානව හිමිකම් පිළිබඳව විධායක සහ පරිපාලනමය අනුකූලතාවය සම්බන්ධයෙන් අපගේ කොමිසමේ බලය අනුව අපගේ නිරීක්ෂණ සහ නිර්දේශ ඉදිරිපත් කරමු.

සාකච්ඡා කරන ලද ක්‍රියාමාර්ග සමාලෝචනය කරන ලෙසත් ඉහත අනුකූලතාව සහතික කරන ලෙසත් අපි ඔබෙන් ඉල්ලා සිටිමු.

ව්‍යවස්ථාමය පාලනය සහ නීතියේ ආධිපත්‍යය පිළිබඳ දැඩි විශ්වාසයක් සහිතව මෙම දුෂ්කරතාවයන්ගෙන් ශ්‍රී ලංකාව නැගිටීමේ අවශ්‍යතාවය අවධාරණය කිරීමට මානව හිමිකම් කොමිසම මෙම අවස්ථාව යොදා ගනී.

නීතියෙන් බැහැරව සිදු කෙරෙන තාවකාලික විසඳුම් දිගු කාලීන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනයක ඍණාත්මක පැල්ලම් ඉතිරි කිරීමට හේතු වේ.

මානව හිමිකම්වල ආරක්‍ෂාව හෝ නීතියේ ආධිපත්‍යයට හානියක් නොවී හදිසි අවස්ථා වලදී විශේෂ තීන්දු තීරණ ගැනීමට අපගේ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව සහ ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් බැඳීම් යන දෙකම ඉඩ ප්‍රස්තාව සලසයි. අපේ රටේ ශක්තිය නිසැකවම එම මාවත අනුගමනය කිරීමයි.

මහාචාර්ය ඩී උඩගම,
සභාපති,
ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව.